W terminologii angielskiej funkcjonuje pojęcie liner glaze, czyli szkliwo wyściełające, wewnętrzne, podstawowe. Na czym polega stosowanie takiego szkliwa podstawowego?
Poniższy rysunek obrazuje tę ideę, chociaż należy zwrócić tu uwagę na rozróżnienie szkliwienia wyłączenie wewnętrznego oraz wewnętrznego i zewnętrznego. Opisałam to poniżej.
Rysunek 1. Szkliwo podstawowe – liner glaze. Źródło: https://pixabay.com/pl/photos/kubki-pusty-kubki-do-kawy-459324/
Dlaczego oddzielne szkliwo podstawowe to dobry pomysł? Z kilku powodów. Używanie szkliwa podstawowego zapewnia, że naczynia ceramiczne mają trwałą i odporną na wymywanie (ang. leaching) powierzchnię. To bardzo ważne w przypadku naczyń użytkowych, z których korzysta się na co dzień.
Szkliwienie z użyciem szkliwa podstawowego oznacza najczęściej, że na wewnętrzną i zewnętrzną stronę naczynia nakłada się różne szkliwa, które spotykają się na zewnętrznym brzegu naczynia, chociaż możliwe są też inne kombinacje. Jeśli stosujemy wyłącznie szkliwienie wewnętrzne, to w Polsce, w przypadku kubków i innych naczyń służących do picia, także 1,5 cm poniżej zewnętrznej krawędzi wymaga szkliwienia bezpiecznym szkliwem, ponieważ uważa się, że taki obszar ma kontakt z ustami podczas picia. W przypadku szkliwienia obustronnego, kubek pokazany na Rys. 1 powinien mieć zgodnie z informacją udzieloną mi przez Państwowy Zakład Higieny bezpieczne szkliwo podstawowe jeszcze na 1,5 cm górnej, zewnętrznej części. Jeśli ze względów estetycznych chcemy zastosować jedno szkliwo na całej powierzchni zewnętrznej kubka, to powinno ono również spełniać wymogi bezpieczeństwa. W przypadku naczyń, które nie służą do picia, wystarczy, że tylko górna krawędź naczynia i wnętrze będą pokryte takim szkliwem podstawowym.
Drugą ważną sprawą jest dobór takiego szkliwa. Musi być to szkliwo, które jest odporne na wymywanie. Wymywaniu mogą ulegać różne substancje, na przykład związki kobaltu. Mogą one stanowić zagrożenie dla zdrowia. Najczęściej wybiera się jedno błyszczące, białe lub przezroczyste szkliwo, odpowiednie do kontaktu z żywnością, które zwykle staje się szkliwem podstawowym stosowanym w danej pracowni ceramicznej lub w zakładzie produkującym ceramikę. Z założenia nie powinno ono zawierać metali ciężkich w żadnej postaci.
Następną ważną kwestią jest odpowiedni dobór szkliwa do masy, ponieważ harysowanie ułatwia wymywanie szkodliwych składników zarówno ze szkliwa, jak też z czerepu.
Co myślicie o stosowaniu takiego jednego, stałego szkliwa podstawowego na wzór naszych kolegów z USA?
04.07.2021
Ps
Podczas pisania tego artykułu korzystałam z wpisu na blogu autorstwa Tony’ego Hansena https://digitalfire.com/glossary/liner+glaze
